Kendi mülkiyetinizde olan arsanıza izniniz olmadan bir taşınmaz inşa edilirse ne yapılabilir? Buna karşı hangi adımlar atılabilir? Hangi hukuk yollarına başvurabilir?
Bu yazıda, A kişisinin arsasına kardeşi B tarafından yapılan izinsiz inşaata karşı neler yapabileceğini ve bu durumda hangi hukuki yollara başvurulabileceğini ele alıyoruz. Bu örnek, mülkiyet hakkı ihlallerinde karşılaşılabilecek tipik davalara örnek olabilir.
Olayın Özeti
A, kendi mülkiyetinde olan arsasına, kardeşi B’nin izni olmadan 3 katlı bir bina inşa ettiğini öğrenmiştir. Bina A’nın izni olmadan inşa edilmiş olup, binanın kapı ve pencereleri de A’nın arsasına bakmaktadır. Bu durum, A’nın mülkiyet hakkını ihlal eder niteliktedir. A’nın, mülkiyet hakkını korumak ve uğradığı zararları tazmin ettirebilmek amacıyla bu hukuki yollara başvurması mümkündür:
İzinsiz İnşaat ve Haksız İşgal Durumunda Yapılabilecek Hukuki İşlemler için Hızlı İletişim
İzinsiz İnşaat ve Haksız İşgal Durumunda Yapılabilecek Hukuki İşlemler hakkında daha fazla bilgi için iletişime geçiniz
Açılabilecek Davalar
Bu olayda, A’nın başvurabileceği çeşitli davalar ve bu davaların dayanakları şunlardır:
Müdahalenin Meni (Haksız İşgalin Önlenmesi) Davası
Müdahelenin meni davası nedir? Bu davanın yasal dayanağı nedir?
Bu dava Haksız işgalin önlenmesi davası olarakda bilinmektedir.
Bu dava, A’nın arsası üzerindeki izinsiz inşaatın kaldırılması ve taşınmazın eski haline getirilmesi talebiyle açılır. Haksız işgali sona erdirmek ve mülkiyet hakkını korumak amacı taşır.
Yasal Dayanağı Türk Medeni Kanunu (TMK) Madde 683(mülkiyet hakkının içeriği)dir. Bu madde mülk sahiplerine mülkiyet hakkını koruma ve taşınmazları üzerindeki haksız müdahaleleri sonlandırma hakkı tanır.
Ecrimisil (Haksız İşgal Tazminatı) Davası
Ecrimisil ne demek? Ecrimisil davası açabilmek için hangi şartlar aranır?
Bir taşınmazın, sahibinin izni olmadan kullanılması sonucu oluşan tazminat hakkı ecrimisildir. A, taşınmazı izinsiz kullanan B’den, arsanın işgal edilmemesi durumunda elde edebileceği kira gelirini talep edebilir. Bu dava ile kaybettiği gelir veya kullanım bedelini geri isteyebilir.
Ecrimisil davasını açabilmek için 2 şart aranmaktadır:
- Taşınmazın sahibinin izin vermemiş olması yani haksız işgalin mevcut olması
- Davalı tarafın kötü niyetli olması
Yasal Dayanağı olan TMK Madde 995, haksız zilyetliğin tazminat yükümlülüğünü öngörmektedir. Haksız işgalde, haksız zilyet yani haksız işgali gerçekleştiren kişi, mal sahibine tazminat ödemek zorundadır.
Yıkım Davası
Haksız işgal durumda mağdur, izinsiz inşa edilen binanın yıkılmasını isteyebilir mi?
Bunun hukuki dayanağı var mı? Kal davası(yıkım davası) neden açılır?
Bu davanın açılabilmesi için de yine haksız işgalin mevcut olması gerekir. Haksız müdahele, taşınmazın üzerine yapı yapılması, ağaç dikilmesi veya komşu taşınmaz üzerine yapılan yapının ilgili yapıya taşması sonucu gerçekleşir.
Bu dava sayesinde A, izinsiz yapılan yapının yıkılmasını ve arsasının eski haline getirilmesini talep edebilir. Bu talep, genellikle müdahalenin meni davası ile birlikte ortaya konulur.
Yasal Dayanağı olan TMK Madde 730, haksız zilyetliğe karşı mülk sahibinin taşınmazı eski haline getirilmesini talep edebileceğini bildirmektedir.
Dava ve Mahkeme Süreci nasıl İlerler?
- Davanın Açılması:
A, yukarıdaki talepleri içeren dilekçeleriyle mahkemeye başvurabilir.
- Bilirkişi İncelemesi:
Bilirkişi somut olayda mahkemeye şu teknik raporları sunabilir:
- İşgalin derecesi
- Taşınmazın değeri
- Haksız kazancın değeri
- Mahkeme Kararı:
Bilirkişi raporları ve deliller doğrultusunda mahkeme, taşınmazın eski haline getirilmesi (yıkım), haksız işgalin önlenmesi (müdahalenin meni) ve işgal tazminatının (ecrimisil) ödenmesi yönünde karar verebilir.
Sonuç ve Değerlendirme
Bu gibi durumlarda, mülk sahibi, taşınmazı üzerindeki izinsiz yapılardan doğan zararların giderilmesi için müdahalenin meni, ecrimisil ve yıkım taleplerini içeren davalar açabilir. Mülkiyet hakkının korunması açısından önemli olan bu davalarda Yargıtay içtihatları, A’nın lehine güçlü dayanaklar sağlar.
