Türk Medeni Kanunu’na göre soyadı ile ilgili hükümler, kadının evlenmesiyle beraber kocasının soyadını alması yönündedir. Eşlerin aile birliğini sağlaması açısından çocuklarının da aynı soyadını kullanması, hukuksal olarak ailenin temsilini oluşturduğu düşünülür. Bu doğrultuda kocanın soyadı, aile adı ya da aile soyadı olarak resmiyete kavuşmaktadır. Fakat bu birliğin bozulması durumunda taraflarca, boşanan kadının soyadını çocuğu kullanabilir mi diye merak edilmektedir.
Türk Medeni Kanunu 173. maddesine göre:
“IV. Boşanan kadının kişisel durumu
Madde 173– Boşanma hâlinde kadın, evlenme ile kazandığı kişisel durumunu korur; ancak, evlenmeden önceki soyadını yeniden alır. Eğer kadın evlenmeden önce dul idiyse hâkimden bekârlık soyadını taşımasına izin verilmesini isteyebilir…”
Bu düzenlemeden anlaşılacağı üzere, boşanma durumunda kadın bekarlık soyadını kullanabilir. Herhangi bir hukuki işleme gerek kalmaksızın kadın, önceki soyadını kullanmaya devam edebilmektedir.
Boşanma ile sonuçlanan evlilik birliğinin bozulması durumunda, çocuğun annesinin bekarlık soyadını kullanmasına dair herhangi bir engel bulunmamaktadır. Şunu belirtmek gerekir ki; evlilik birliği hangi sebeple sonlanmış olursa olsun çocuğun soyadı üzerinde herhangi bir etkisi bulunmadığı aile mahkemeleri tarafından belirtilmiştir. Ancak Yargıtay kararına göre gerekli şartlar sağlandığında, boşanan kadının soyadını çocuğu kullanabilir.
Çocuğun Annesinin Bekarlık Soyadını Kullanabilmesi İçin Gerekli Şartlar
Yasal dayanağı bulunan ilgili konunun kapsamındaki kararlar ile birlikte, boşanmanın ardından çocuğun annesinin bekarlık soyadını kullanabildiği tespit edilmiştir. Bunun için yerine getirilmesi şartlar ise şu şekildedir:
- Çocuğun velayetinin annesinde bulunması,
- Çocuğun annesinin soyadını alabilmesi için geçerli sebeplerin var olması,
- Soyadındaki değişiklik ile çocuğun üstün yararına aykırı bir durumun olmaması.
Annenin Çocuğun Soyadını Değiştirmesine Yönelik Yargıtay Kararı
“… Somut olayda, velayet hakkına sahip davacı anne, soyadlarının farklı olmasından çocuğun rahatsız olduğunu ve anne ile aynı soyadını taşımak istediğini ileri sürmüş olup, davacı tanıkları da davalı babanın çocuğuna ilgisiz olduğunu, yaklaşık üç yıldır babanın çocuğunu görmeye gelmediğini, çocuğun birlikte yaşadığı anne ile aynı soyadını taşımamaktan rahatsız olduğunu, anne ile aynı soyadını taşımak isteğini sürekli dile getirdiğini, kendisini tanıtırken soyadını annenin soyadı olan “K.” olarak ifade ettiğini beyan etmişlerdir. Çocuğun soyadının annenin soyadı ile değiştirilmesi halinde çocuğun üstün yararı bakımından ruhsal gelişiminin olumsuz etkileneceği ileri sürülmediği gibi, az önce açıklanan tanık beyanlarından çocuğun soyadının annenin soyadı olarak değiştirilmesinin çocuğun üstün yararına olabileceği anlaşılmaktadır. Tüm bu açıklamalar ışığında; velayet hakkı tevdi edilen annenin çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi yönündeki talebinin velayet hakkı kapsamındaki yetkilerin kullanımı ile ilgili olduğu, velayet hakkı kapsamında çocuğun soyadını belirleme hakkının da yer aldığı, aynı hukuksal konumda olan erkeğe velayet hakkı kapsamında tanınan çocuğun soyadını belirleme hakkının kadına tanınmamasının velayet hakkının kullanılması bakımından cinsiyete dayalı farklı bir muamele teşkil edeceği, evlilik birliği içinde doğan çocuğun taşıdığı ailenin soyadını, evlilik birliğinin sona ermesi ile kendisine velayet hakkı tevdi edilen annenin kendi soyadı ile değiştirmesini engelleyici yasal bir düzenlemenin bulunmadığı, somut olayda söz konusu değişikliğin çocuğun üstün yararına da aykırı bulunmadığı ve çocuğun soyadı değişmekle kişisel durumunun değişmeyeceği dikkate alındığında, Anayasa Mahkemesi’nin benzer olaylarda verdiği hak ihlaline ilişkin kararları da gözetilerek, davanın kabulüne karar vermek gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmayıp, hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.”
Evlilik birliğinin boşanma ile sonuçlanması durumunda, çocuğun annesinin soyadını alması için gereken adımlar dikkatli bir şekilde takip edilmelidir. Bu prosedürleri yerine getirmek ancak profesyonel bir hukuki danışmanlık alarak mümkün olabilir. Böylece mahkeme süreci ve dilekçe yazımı dahil hukuksal işlemleri daha hızlı ve güvenli bir yolla gerçekleştirebilirsiniz.
